Mehmet H. GÜLEL
Son yıllarda kurbanlık fiyatlarındaki artış, Doğu vilayetlerinden yapılan hayvan sevkiyatlarının da azalmasına neden oluyor. Piyasada kurban satış beklentisinin düşmesi nedeniyle Doğu’dan yapılan kurbanlık hayvan sevkiyatlarının olumsuz etkilendiği belirtiliyor.
Sektör temsilcileri, bu yıl kurbanlık satış beklentisindeki azalma ve üreticilerin temkinli davranması sonucu Doğu illerinden hayvan sevkiyatlarında ortalama yüzde 20 oranında gerileme yaşandığını aktarıyorlar. Birtakım ilçelerde ise sevkiyatların geçen yılla birebir düzeyde olduğu da belirtildi. Öte yandan, kurbanlık pay satışı yapan zincir market sayısı bu yıl da azalmaya devam etti. Geçen sene 3 zincir market satış yaparken, bu yıl sayı 2’ye düştü.
İlçe tarımla yaptığı görüşmede sevklerde evvelki yıla nazaran bir düşüşün yaşandığını kaydeden Aşkale Ziraat Odası Başkanı Selçuk Güney, sevklerde düşüşün yüzde 20 ile 30 bandında olduğunu aktardı. Geçen yıl Aşkale’den günlük 6 ile 7 araç çıkış yaparken, bu yıl çıkış yapan araç sayısının 4 ile 5’e düştüğünü aktaran Güney, “Yine yollara baktığımız zaman sevkiyatlarda nispetten bir azalma görünüyor. Batıya giden sevkiyatlarda canlılık yok.
Eskisi üzere sık aralıklarla araç gitmiyor. Sevklerde bir azalma yaşanıyor. Kurbanlık fiyatları ise şu anda canlı hayvanın kilogramı 270 ile 300 lira ortasında değişiyor. 500 kilo gelen canlı hayvanın fiyatı 150 bin liraya düzeyinde bulunuyor. Bir hisse aşağı üst 30 bin liraya denk geliyor” dedi.
Kars’ta şap hastalığı olumsuz etkiledi
Kars hayvan pazarında şap hastalığından ötürü bir aydan fazla bir müddet kapalı kaldığını aktaran Kars Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Musa Metin Durmuş, bu durumun hayvancılık sektörünü olumsuz etkilediğini ve şu an bayram arifesinde tekrar bir haftalık kapanışın kelam konusu olduğunu bildirdi.
Sevkiyatların düşmesinde küpe eksikliği ve şap hastalığının tesirli olduğunu belirten Durmuş, “Hastalıktan dolayı Tarım İl Müdürlüğü şehirlerarası sevkleri durduruyor. Yalnızca kent içinde sevk yapılıyor. Hastalık tam olarak bittikten sonra hayvan pazarı ve öteki vilayetlere sevklere müsaade veriliyor. Biz borsa olarak hayvanı tescil yaptırma kısmında bulunuyoruz. Müstahsil bunu düzenlediği vakit bize tescil ettiriyor. Ancak her sevk olan hayvanın tescilini bize getirmiyorlar. Bu yüzden net bir bilgi vermek yanlışsız olmaz fakat gözlemlediğimiz kadarıyla geçen seneye göre bir düşüş var. Bunu oran olarak söylemek gerekirse yüzde 20 civarında bulunuyor” diye konuştu.
Geri dönüşler ve masraflar kurban sayısını azaltıyor
Bu yıl sevkiyatlarda bir düşüş yaşandığını lisana getiren Diyarbakır Damızlık İli Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Abdullah Çetinkaya, hem küçükbaş hem büyükbaş hayvanların sevkiyatında yüzde 25 ile 30 civarında düşüşün olduğunu söyledi.
Bu yıl sevkiyatların az olmasının nedeninin geçen yıl hayvan götürenlerin geri getirmesi ve masrafların artmasından kaynaklandığına vurgu yapan Çetinkaya, “Batı vilayetlerine hayvan götürdüklerinde yer ücreti, lojistik ve kiralar büyük bedeller tutuyor. Bu yüzden götürenler de daha az götürmeyi tercih ediyor ve bu yüzden sevkler de az. Fiyatlar ise bu yıl çok ucuz, Küçükbaş hayvanın canlı toptan kilogram fiyatı 200 ile 220 lira civarında bulunuyor. Perakendede ise kilosu 250 civarında bulunuyor. Büyükbaş ise canlı olarak toptan kilogramı şu anda 260 ile 270 lira düzeyinde yer alıyor” diye konuştu.
Kurbanlık hayvan sayısında yüzde 20 ile 25 ortasında bir azalma yaşandığını aktaran Erzurum Kırmızı Et Üreticileri Birliği eski Lideri Şahin Köse, sevkiyatlarda da epey azalmanın olduğunu söyledi. Erzurum tarafında hayvancılıkta genel durumun yeterli olmadığını tabir eden Köse, “Geçen sene bir köyden 700 tane hayvan çıkarken, bu yıl 490 tane çıktı. Kurbanlık hayvan da hemen çabucak hiç yok üzere. Et fiyatlarında da son periyotta bir gerileme yaşanıyor” dedi.
Ortalama kurbanlık fiyatı 140 bin ile 180 bin arasında
Bölgelerinden hayvan sevkiyatlarının geçen yıl ile çabucak hemen tıpkı olduğunu söz eden Erzurum Yakutiye Ziraat Odası Başkanı İslam Yıldırım, eğer sevkiyatlar geçen yılla oranla düşmüş göstermiş ise bu yıl içindeki sevkiyatlara yansıdığını söyledi.
Buradaki düşüşün nedeni kimi besicilerin Kurban Bayramı devrinde hayvanın sevkini yaparken, kimileri ise 4-5 ay öncesinden sevkiyatlarını büyükşehirlere yakın bölgelerde beslediklerini aktaran Yıldırım, “Başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerin etrafında besleyip, o denli satışını yapıyor. Buradan oraya götürüp yalnızca bu işi yapan beşerler var. Bu yüzden tam olarak şu sayıda şu sayıda düştü dememiz çok hakikat bir söz değil. Tam sayı geçen yılın 1 Haziran ile bu yılın 1 Haziran ortası toplam sevkiyat sayılarıyla ortaya çıkar” açıklamasında bulundu.
Fiyatların geçen yıl ile neredeyse tıpkı olduğunu tabir eden Yıldırım, bir evvelki yıl fiyat artışının yüzde 100’e yakın bir artış yaşandığını, bu yıl ise yüzde 20’lerde olduğunu söyledi. Büyükbaş canlı kurbanlık fiyatının 290 lira ile 300 lira bandında olduğunu kaydeden Yıldırım, “Bu yıl erkek dana ortalama fiyatı 140 bin lira ile 180 bin lira bandında bulunuyor. Lakin fiyatlar hayvanın tartısına nazaran 100 bin liradan 300 bin liraya kadar da çıkabiliyor” dedi. Digor Ziraat Odası Yönetim Kurulu Lideri İsmet Hagi ise kurbanlık için gereğince hayvanın olduğunu belirterek, İstanbul’da çadırların 22 Mayıs’ta açıldığını, hayvan sevkiyatları için iki gün yol hakkı verildiğini ve batıya sevkiyatlarda bir sorun bulunmadığını iletti.
Zincir marketlerin pay fiyatı 4 yılda 5 kat arttı
Kurbanlık hisse satışlarında kıymetli bir yere sahip olan zincir marketler, her geçen yıl birer birer satışlarını durduruyor. Geçen yıl 3 zincir market kurbanlık pay satışı yaparken, bu yıl yalnızca iki tanesi satışlarını devam ettirdi. Satışlarını devam ettiren marketler küçükbaş hayvan cinsine nazaran fiyat artışı yüzde 33 ile yüzde 50 ortasında değişiyor. Büyükbaşta ise tekrar fiyatlar yüzde 35 ile yüzde 44,5 ortasında değişiyor. Zincir marketlerin kurbanlık pay fiyatı ise son 4 yılda 5 kat artış gösterdi. Kesim temsilcileri, kurban pay satışı yapan zincir market sayısındaki azalmayı talep eksikliği ve kârlılığın az olmasından ötürü satışlarını durduklarını belirtiyorlar.
Kaynak: Dünya
