Yeni bir araştırma, halk ortasında “uçuk virüsü” olarak bilinen herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) ile Alzheimer hastalığı ortasında bir temas olabileceğini öne sürdü.

Bu hipotez büsbütün yeni değil; lakin son çalışma, bu muhtemel bağa dair bugüne kadarki en geniş dataları inceleyerek dikkat cazip sonuçlara ulaştı.

HSV-1 NEDİR?

HSV-1, hudut hücrelerini enfekte edebilen bir nörotropik virüs olarak biliniyor.

Genellikle ağız ve dudak etrafında çıkan uçuklara neden olan bu virüs, Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran 50 yaş altındaki dünya nüfusunun üçte ikisinden fazlasında görülüyor.

İlk enfeksiyon ekseriyetle ateş, baş ağrısı ve kas ağrıları üzere belirtilerle ortaya çıkıyor.

Sonrasında virüs hudut sistemine yerleşip uyku halinde kalıyor ve gerilim, hastalık üzere durumlarda yine etkin hale gelerek uçuk üzere semptomlara neden olabiliyor.

ÇALIŞMA NASIL YÜRÜTÜLDÜ?

BMJ Open isimli hakemli bilimsel mecmuada yayınlanan çalışmada, 2006 ve 2021 ortasında ABD’de Alzheimer teşhisi konan 340 binden fazla kişi incelendi.

Bu şahıslar, yaş, cinsiyet ve coğrafik bölge üzere kriterlere nazaran Alzheimer teşhisi almamış emsal bireylerle eşleştirilerek tahlil edildi.

Elde edilen bulgulara nazaran, Alzheimer hastalarının yüzde 0,44’ü daha evvel HSV-1 tanısı almıştı. Denetim kümesinde ise bu oran yüzde 0,24 olarak kaydedildi.

Bu, HSV-1 taşıyan bireylerde Alzheimer gelişme riskinin yüzde 80 oranında daha fazla olabileceğini gösteriyor. Fakat bu risk nispî bir artış.

Daha da dikkat çeken başka bulgu ise, HSV-1 tanısı alan ve antiviral ilaçlarla tedavi edilen bireylerde Alzheimer gelişme riskinin yüzde 17 daha düşük olmasıydı.

YENİ BİR TEORİ DEĞİL

Önceki birtakım çalışmalar, Alzheimer hastalarının beyin dokularında HSV-1 DNA’sına rastlamıştı.

Ayrıca laboratuvar ortamında yapılan araştırmalarda, HSV-1’in beyindeki hudut hücrelerinde Alzheimer hastalığına özgü olan amiloid-beta plaklarının oluşumunu tetikleyebileceği gözlemlenmişti.

Bu bilgiler, virüsün tekrar etkin hale gelmesinin beyinde iltihaplanma yahut hasara yol açarak Alzheimer riskini artırabileceği tarafında teorilere kapı aralıyor.

Ancak uzmanlar, bu cins çalışmaların neden-sonuç münasebeti kurmadığını, sırf bir temas yahut eşzamanlılık gösterdiğini vurguluyor.

UÇUK ÇIKARANLAR ENDİŞELENMELİ Mİ?

Hayır. Şu anki datalara nazaran, uçuk virüsüne sahip olmak tek başına Alzheimer riskini önemli formda artırmıyor.

Çoğu insan HSV-1 virüsünü taşımasına karşın hiçbir önemli nörolojik sorun yaşamıyor.

“HSV-1 ve Alzheimer ilişkisi” farklı ve daha fazla araştırmaya açık bir alan olsa da, bu bahiste kesin bir bilimsel yargıya ulaşılmış değil.

Alzheimer hastalığı; yaş, genetik, kalp sıhhati, eğitim düzeyi, ömür biçimi üzere birçok faktörün etkileşimiyle gelişen karmaşık bir hastalık.